Tế bào gốc là gì và ứng dụng tế bào gốc trong y học

Ghép tế bào gốc là phương pháp điều trị hiệu quả đối với một số bệnh hiểm nghèo. Phương pháp này là một cuộc cách mạng trong giới y sinh. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ tế bào gốc được lấy từ đâu và tế bào gốc có những ứng dụng nào trong y học?

1. Khái niệm tế bào gốc là gì?

Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc là những tế bào được sinh ra để thay thế cho những tế bào đã hư tổn hoặc các tế bào đã bị mất đi bởi quá trình lão hóa của cơ thể. Ta có thể hiểu rằng, tế bào gốc sẽ giống như một liều thuốc có thể chữa lành hoặc thay thế các tế bào, các nhóm mô hay các cơ quan đang bị hư hại, có nguy cơ bị hư hại.

Cơ thể chúng ta được tạo thành từ nhiều loại tế bào khác nhau. Hầu hết các tế bào được chuyên môn hóa để thực hiện các chức năng cụ thể, chẳng hạn như các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể chúng ta, nhưng chúng không thể phân chia. Tế bào gốc là một tế bào có khả năng độc đáo để phát triển thành các loại tế bào chuyên biệt trong cơ thể. Trong điều kiện thích hợp trong cơ thể hoặc phòng thí nghiệm, các tế bào gốc phân chia để tạo thành nhiều tế bào gọi là tế bào con. Các tế bào con này hoặc trở thành tế bào gốc mới (tự đổi mới) hoặc trở thành tế bào chuyên biệt (biệt hóa) với chức năng cụ thể hơn, chẳng hạn như tế bào máu, tế bào não, tế bào cơ tim hoặc tế bào xương. Ngoài tế bào gốc, không có tế bào nào khác trong cơ thể có khả năng tự nhiên để tạo ra các loại tế bào mới.

Tế bào gốc được sử dụng trong thẩm mỹ từ rất sớm

Từ những năm 1945 thì việc nghiên cứu và phát triển tế bào gốc đã được thực hiện khá phổ biến ở các nước phát triển. Phương pháp trị liệu thường được sử dụng bằng tế bào gốc như điều trị các bệnh lý nguy hiểm cũng như việc thẩm mỹ cho các chị em phụ nữ, đặc biệt xuất hiện và phát triển sớm ở Nhật Bản và đến nay thì liệu pháp này đã rất phổ biến trên toàn thế giới.

2. Nguồn gốc của tế bào gốc?

Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc được lấy từ đâu? Tế bào gốc được xem là một loại nguyên liệu “thô” được lấy từ cơ thể người, sau đó sẽ được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm để có thể sản sinh ra nhiều tế bào khác nữa (các tế bào đời con cháu). Từ tế bào gốc nguyên sinh sẽ được các chuyên gia y tế nghiên cứu để phát triển thành các tế bào cho các vùng cơ quan khác nhau như tế bào não, es bào máu, tế bào cơ tim,...

Tế bào gốc được chia thành 2 loại (hay 2 giai đoạn phát triển):

Tế bào gốc phôi thai: 

Đây là loại tế bào gốc có khả năng phân chia để tạo ra rất nhiều tế bào gốc khác, đồng thời, loại tế bào này cũng có thể phát triển để thay thế có bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể, giúp điều trị được những bệnh lý khó nhằn nhất. Loại tế bào này được lấy từ phôi 3 - 5 ngày tuổi với một lượng khoảng 150 tế bào.

Tế bào gốc trưởng thành: 

Loại tế bào gốc này thông thường chỉ có thể lấy từ mô mỡ và tủy xương, chính vì vậy khả năng lấy được những tế bào này cũng khá khó khăn bởi số lượng hạn chế. Một điểm yếu thế hơn tế bào gốc phôi là khả năng biệt hóa thành các loại tế bào khác nhau là không thể, chủ yếu chỉ sản sinh ra tế bào gốc cùng loại.

Tế bào gốc có thể được lấy từ phôi thai

3. Tế bào gốc và các vấn đề về đạo đức

Tế bào gốc là gì? Nuôi dưỡng tế bào gốc có ảnh hưởng gì đến vấn đề đạo đức và chính trị? Như các bạn được biết thì tế bào gốc có thể được lấy từ phôi thai mới được vài ngày tuổi. Cụ thể thì các chuyên gia y tế sẽ lấy tế bào gốc phôi từ những phôi thai mới được vài ngày tuổi đang trú ngụ trong cơ thể người mẹ hoặc lấy từ các thai nhi chưa trưởng thành nhưng đã bị sảy. Vấn đề này đã gây nên nhiều tranh cãi gay gắt của xã hội cả về mặt đạo đức con người cũng như các vấn đề chính trị.

Trong thời kỳ đầu của việc nghiên cứu và phát triển các tế bào gốc thì số lượng người phản đối rất cao và gây ra nhiều xung đột về chính trị giữa các quốc gia. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh của nền y học và tâm lý cởi mở hơn của những người hiện đại, cũng như việc quan tâm sâu sắc hơn về các vấn đề đạo đức thì việc lấy tế bào gốc từ phôi thai đã được đồng thuận dựa trên các nguyên tắc như:

• Chỉ được lấy tế bào gốc khi được sự đồng thuận hợp pháp từ những người hiến tặng.

• Lấy các tế bào phôi thai nhằm mục đích nghiên cứu giúp ích cho xã hội.

• Chỉ được lấy tế bào gốc từ phôi thai dư thừa trong sinh sản.

• Không trao đổi mua bán tế bào gốc với người hiến tặng.

4. Tạo tế bào gốc từ việc nghiên cứu khoa học?

Tế bào gốc là gì? Có thể tạo ra các tế bào gốc như thế nào?

Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của nền y học thì việc tự tạo nên các tế bào gốc phôi thai cũng sẽ dễ dàng hơn. Các tế bào gốc không chỉ được lấy từ các phôi thai trong bụng người mẹ nữa mà chúng có thể được lấy từ:

• Các phôi thai dư thừa do quá trình thụ tinh nhân tạo (được sự đồng ý của những người cho tinh trùng và trứng).

• Lấy tế bào gốc bằng việc tạo ra các phôi thai trong phòng thí nghiệm.

• Tế bào gốc được lấy từ các phôi thai do nhân bản vô tính (SCNT).

Sau khi nhận được các tế bào gốc phôi thai từ những phương pháp nhân văn trên thì việc phân chia để tạo ra vô số lượng tế bào gốc hệ con cháu sẽ được thực hiện trong phòng thí nghiệm và sẽ được công bố ra thị trường nhằm các mục đích y học. Ngoài ra, bất kỳ mục đích trái với đạo đức và ảnh hưởng đến chính trị đều bị nghiêm cấm.

Phôi thai để lấy tế bào gốc có thể được tạo trong phòng thí nghiệm

5. Ứng dụng tế bào gốc trong y học

Tế bào gốc là gì? Tế bào gốc giúp ích gì cho nền y học? Hiện nay trên thị trường có rất nhiều cơ sở y tế cung cấp các phương pháp chữa bệnh bằng tế bào gốc và đạt được nhiều hiệu quả. Chính vì khả năng biệt hóa của tế bào gốc đã giúp ích rất nhiều trong việc tái tạo các tế bào hiếm đã bị hư hại giúp cứu sống nhiều mạng người. Liệu pháp sử dụng tế bào gốc được sử dụng nhiều trong các vấn đề bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư và những căn bệnh thoái hóa sớm.

• Tăng sự hiểu biết về cơ chế bệnh lý: Bằng cách xem các tế bào gốc trưởng thành thành các tế bào trong xương, cơ tim, dây thần kinh và các cơ quan và mô khác, các nhà nghiên cứu có thể hiểu rõ hơn về các bệnh và tình trạng phát triển như thế nào.
• Tạo ra các tế bào khỏe mạnh để thay thế các tế bào bị bệnh (y học tái sinh): Tế bào gốc có thể được phát triển thành các tế bào cụ thể như tế bào cơ tim, tế bào máu hoặc tế bào thần kinh, có thể được sử dụng để tái tạo và sửa chữa các mô bị bệnh hoặc bị hư hỏng ở người. Những người có thể được hưởng lợi từ các liệu pháp tế bào gốc bao gồm những người bị chấn thương cột sống, bệnh tiểu đường loại 1, bệnh Parkinson, bệnh xơ cứng teo cơ một bên, bệnh Alzheimer, bệnh tim, đột quỵ, bỏng, ung thư và viêm xương khớp. Tế bào gốc có tiềm năng được phát triển để trở thành mô mới để sử dụng trong cấy ghép và y học tái tạo.
• Thử nghiệm độ an toàn và hiệu quả của thuốc mới: Trước khi thực hiện thử nghiệm thuốc ở người, các nhà nghiên cứu có thể sử dụng một số loại tế bào gốc để kiểm tra thuốc về độ an toàn và chất lượng. Ví dụ, các tế bào thần kinh có thể được tạo ra để thử nghiệm một loại thuốc mới cho bệnh thần kinh. Các xét nghiệm có thể cho thấy liệu loại thuốc mới này có ảnh hưởng gì đến các tế bào hay không và liệu các tế bào có bị tổn hại hay không.

• Các bác sĩ đã thực hiện cấy ghép tế bào gốc, còn được gọi là cấy ghép tủy xương. Trong cấy ghép tế bào gốc, các tế bào gốc thay thế các tế bào bị tổn thương do hóa trị hoặc do bệnh hoặc là cách để hệ thống miễn dịch của người hiến tặng chống lại một số loại bệnh ung thư và các bệnh liên quan đến máu, như bệnh bạch cầu, ung thư hạch, u nguyên bào thần kinh và đa u tủy. Những ca cấy ghép này sử dụng tế bào gốc trưởng thành hoặc máu cuống rốn.
• Các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm tế bào gốc trưởng thành để điều trị các tình trạng khác, bao gồm một số bệnh thoái hóa như suy tim.

Bên cạnh việc điều trị bệnh tình thì tế bào gốc cũng sẽ có tác dụng cao trong việc cải tạo lại sắc đẹp cũng như gìn giữ sắc đẹp. Các nghiên cứu về thẩm mỹ từ tế bào gốc được rất nhiều quốc gia tin dùng bởi tính năng của chúng mang lại, đặc biệt an toàn cho sức khỏe người bệnh.

Công nghệ tế bào gốc rất hữu ích trong y học và thẩm mỹ. Hy vọng trong tương lai gần, kỹ thuật do con người cải tiến có thể phát triển sâu hơn nữa công nghệ sử dụng tế bào gốc, từ đó tối ưu các biện pháp điều trị bệnh, đặc biệt là các bệnh phức tạp và nguy hiểm chưa có phương pháp chữa trị.